۱۳۸۹ اسفند ۲۷, جمعه

گزارشم از وضعیت سینمای ایران در سال 89

 ایلنا- علی زادمهر:سينماي ايران در سال 89 سالي پرفراز و نشيب را پشت سر گذاشت. سالي كه در آن اختلافات معاونت سينمايي و خانه سينما به اوج خود رسيد و علني شد و همين امر نيز به نوعي باعث بوجود آمدن التهابات مختلف در بخش‌هاي اكران، توليد و مديريت سينما شد.

بهار 89؛كانون كارگردانان، دفترچه معاونت‌هاي سينمايي، جام جهاني در سينماها:
سينماي ايران در بخش اكران با نمايش فيلم‌هاي سينمايي پوپك و مش‌ماشاالله، تسويه حساب، سلام برعشق، هيچ، طهران تهران به‌عنوان اكران نوروزي؛ كار نمايش عمومي خود را آغاز كرد. در اين ميان فيلم‌هاي تسويه حساب و پوپك و مش‌ماشاءالله به فروش خوبي دست يافتند. پوپك و مش‌ماشاءالله به رقم فروشي معادل 980 ميليون تومان به‌عنوان دومين فيلم پرفروش سال مطرح شد. در موضع اكران نوروزي؛ بسياري از صاحبان فيلم‌هاي نسبت به وضعيت اكران خود بسيار گله‌مند بودند.
اما در حوزه‌ي سياست‌گذاري‌هاي صنفي و دولتي؛ بهار 89 در سينماي ايران با بركناري عليرضا رئيسيان پس از 18 سال از مديريت كانون كارگردانان آغاز شد. شوراي مركزي كانون كارگردانان متشكل از مازیار میری، محمدمهدی عسگرپور، محمدعلی سجادی، کامران قدکچیان، همایون اسعدیان، عبدالحسن برزیده و احمد امینی در فروردين ماه و فقط چند روز مانده به انتخابات جديد، رئيسيان را بركنار كرد. اين بركناري واكنش‌هاي متفاوتي را به‌دنبال داشت خود. عليرضا رئيسيان درباره بركناري گفت: امروز بيش از هميشه جريان‌هاي مستقل و تاثيرگذار و هم‌چنين اعضاي كانون بايد تكليف خود را با ماجراي اخير معلوم كنند. من استعفا ندادم و دلايل واقعي اين امر را در آستانه‌ي برگزاري مجمع عمومي نمي‌دانم. من 18 سال در شوراي مركزي كانون كارگردانان حضور داشتم. استقلال كانون و دور نگه داشتن آن از جريانات سياسي و وابسته نشدن كانون كارگردانان به جريانات سياسي؛ بزرگ‌ترين جرم من است. اجازه ندادم كانون كارگردانان زير چتر هيچ جريان سياسي و گروهي برود.
در انتخابات پيش رو مسئوليت به سيروس الوند محول شد اما اين بركناري التهابات بسياري در كانون بوجود آورد كه تا پايان سال ماندگار شد.
دهم ارديبهشت ماه سال 89 پخش برنامه‌ي سينمايي هفت با كش و قوس‌هاي فراوان آغاز شد. برنامه‌اي كه بعدها مخالفان و موافقان جدي را در حوزه سينما براي خود بوجود آورد حتي عده‌اي از فعالان سينمايي اعلام كردند كه در اين برنامه حضور پيدا نمي‌كنند.
در ارديبهشت؛ جواد شمقدري در يك برنامه مفصل، دفترچه سياست‌هاي سينمايي خود را رونمايي كرد. دفترچه‌اي كه از آن به‌عنوان قانون سينماي شمقدري نام برده مي‌شود. شمقدري با اشاره به اهميت ارائه اين دفترچه گفت: صرفا نظر دادن مسئله‌اي را حل نمي‌كند، اين نظرات بايد راهكار جايگزين باشد و به شرايط بهتر كمك كند در اين صورت، قطعا دخيل خواهد بود.
شمقدري همچنين اعلام كرد كه حضور فيلم‌هاي سينمايي بدون اجازه معاونت سينمايي در جشنواره‌هاي خارجي ممنوع است و فيلم‌هاي متقاضي بايد براي حضور در جشنواره‌ها از معاونت سينمايي اجازه بگيرند؛ اتفاقي كه باعث شد تا فيلم هيچ از حضور در جشنواره‌هاي خارجي بازبماند.
در اواخر ارديبهشت و در خردادماه جام جهاني فوتبال آغاز شد و با همكاري معاونت سينمايي و سينماداران مسابقات فوتبال در سالن‌هاي سينما پخش شد كه با استقبال مردم مواجه شد.
بهار 89 براي ايران بدون اخبار غم‌انگيز نبود. درگذشت رضا كرم‌رضايي در 14 فروردين و در سن 73 سالگي، درگذشت محمود بنفشه‌خواه در 18 فروردين و در سن 68 سالگي، درگذشت كيومرث ملك‌مطيعي در سن 74 سالگي در 21 فروردين، درگذشت حميده خيرآبادي در 31 فروردين در 86 سالگي، درگذشت نعمت حقيقي در 9 ارديبهشت و درگذشت محمدرضا اعلامي كارگردان سينمايي ايران در 7 خرداد، جامعه سينماي ايران را داغدار كرد.

تابستان 89؛تلاش براي دولتي شدن اكران، اوج‌گيري اختلافات معاونت‌سينمايي و خانه‌سينما، جشن پرحاشيه سينمايي ايران
تابستان 89 درحالي با اكران فيلم‌هاي دموكراسي تو روز روشن، دختران، ازدواج در وقت اضافه و شير و عسل آغاز شد كه در تيرماه سجادپور اعلام كرد كه قصد دارد تا وضعيت اكران را در دست بگيرد. تصميمي كه واكنش‌هاي مخالف بسياري در بين سينماگران بوجود آورد به‌صورتي‌كه جواد شمقدري اعلام كرد كه به‌دليل مساعد نبودن وضعيت، اجراي اين طرح را به زمان ديگري موكول مي‌كند.
تابستان 89 را از منظري بايد زمان اوج اختلافات معاونت سينمايي و خانه سينما دانست. اين اختلافات از مردادماه آغاز شد و در زمان برگزاري جشن چهاردهم سينماي ايران و با سخنان اصغر فرهادي به اوج خود رسيد و بر اثر آن؛ جواد شمقدري پس از منتشر كردن نامه شديدالحني كه با عبارت انالله و انااليه راجعون آغاز مي‌شد، پروانه‌ي ساخت فيلم جدايي نادر از سيمين را لغو كرد.
سجادپور نيز در پايان شهريور 89 تاسيس اتحاديه تهيه‌كنندگان را به‌عنوان يك صنف خارج از خانه سينما آغاز كرد.
در بخش اكران نيز فيلم دموكراسي در روز روشن از جنجالي‌ترين فيلم‌هاي تابستان بود و دستمزد 90 ميليوني محمدرضا گلزار با واكنش منفي بسياري از اهالي سينما و رسانه‌ها مواجه شد.
تابستان سال 89 نيز فصل غم‌باري براي سينماي ايران بود. دو درگذشت محمد بهرامي در تيرماه و مهين شهابي در شهريور سال 89 سينماي ايران را بارديگر داغدار كرد.

پاييز 89؛جشنوراه فاع مقدس، آغاز به‌كار هيات‌موسس اتحاديه تهيه‌كنندگان و انتخابات هيات‌مديره خانه‌سينما
پاييز سال 89 درحالي آغاز شدكه طبعات برگزاري جشن خانه‌سينما و سخنان فرهادي همچنان بحث روز جوامع سينمايي بود. در اواسط مهرماه وزير ارشاد با اعلام اينكه ما با فرهادي مشكلي نداريم و مشكل ما با خانه‌سينما و صحنه‌گردانان جشن چهاردهم است؛ بازهم نوك حملات و انتقادات را به سمت خانه‌سينما گرفت. به‌دنبال اين حرف عده‌اي از اعضاي خانه سينما به ديدن شمقدري رفتند و فرهادي در يك مصاحبه نيز ابراز ندامت كرد و به‌دنبال آن مجوز ساخت فيلم جدايي نادر از سيمين صادر شد.
اما گروهي از اهالي سينما با امضاي طوماري از عسگرپور حمايت كردند. در مهرماه سال 89؛ دو جشنواره‌ي فيلم كودك و نوجوانان و دفاع مقدس باوجود انتقادات بسيار برگزار شد. كانون كارگردانان نيز كه فقط 6 ماه از آغاز دور جديد فعاليت آن مي‌گذشت؛ با استعفاي مهدي كرم‌پور، سعيد سهيلي و كامبوزيا پرتوي دوباره ملتهب شد به‌صورتي‌كه سيروس الوند در گفتگو با ايلنا اعلام كرد كه اين افراد عليه وي كودتا كرده‌اند.
در ابتدا آبان‌ماه عليرضا سجادپور وعده‌اي را كه در شهريور 89 داده بود؛ عملي كرد و بعداز برگزاري چند جلسه با گروه‌هاي مختلف تهيه‌كنندگان و باوجود مخالفت‌هاي جدي، مرتضي شايسته، جمال شورجه، علي معلم، داود رسوليان و سيد ضياء هاشمي را به‌عنوان اعضا هيات موسس اتحاديه تهيه‌كنندگان معرفي كرد.
انتخاب و معرفي فيلم بدرود بغداد بدون حضور هيات انتخاب و توسط معاونت سينمايي براي شركت در مراسم اسكار از ديگر اتفاقات جنجالي در مهرماه سال 89 بود.
در آذرماه نيز انتخابات و مجمع عمومي خانه سينما برگزار شد. انتخاباتي كه مخالفان و موافقان بسياري داشت. انتخاباتي كه انجمن مديران توليد از حضور در آن خودداري كرد و كانون كارگردانان نيز پس از جلسات بسيار و انتشار نامه‌اي از طرف تعدادي از كارگردانان در آن شركت كرد.
در انتخابات خانه سينما كه اواخر آذر ماه برگزار شد؛ امير اثباتي، فرهاد توحيدي، مريلا زارعي، تورج منصوري، محمدرضا موييني، محمد سرير و ابراهيم مختاري به‌عنوان اعضاي هيات مديره جديد انتخاب شدند و آنها نيز در يك جلسه شبانه؛ محمدمهدي عسگرپور را براي 4 سال ديگر به‌عنوان مديرعامل خانه سينما معرفي كردند.
در مهرماه سال 89 رضا خندان بازيگر سينما و تلويزيون درگذشت.

زمستان89؛شورايعالي سينما، جشنواره فيلم فجر، كانون كارگردانان
زمستان سال 89 با تشكيل اولين جلسه شورايعالي سينما آغاز شد. در ديماه شورايعالي سينما با حضور جمال شورجه، مسعود ده نمكي، شهريار بحراني، داوود ميرباقري، احمد نجفي، محسن علي اكبري، سيدمحمد حسيني، جواد شمقدري، اسفنديار رحيم‌مشايي، و محمود احمدي‌نژاد(رئيس‌جمهور) برگزار شد. اين شورا قصد دارد تا معاونت سينمايي را به سازمان سينمايي تبديل كند. در همين ماه انتخابات صنف واحد تهيه‌كنندگان باوجود مخالفان بسيار نيز برگزار شد و 48 تهيه‌كننده سينما گردهم آمدند تا اين اتحاديه را تشكيل دهند.
در دي‌ماه؛ محمدمهدي عسگرپور و هيات مديره خانه سينما به ديدار جواد شمقدري رفتند تا با تشكيل يك كارگروه به اختلافات خود پايان دهند هرچندكه فعاليت اين كارگروه نيز موفقيت‌آميز نبود.
بهمن ماه سال 89 ؛ ماه جشنواره فيلم فجر بود. جشنواره‌اي كه انتقادات جدي به بخش‌هايي همچون نوعي نگاه و بخش مسابقه آن وارد بود و گروهي نيز ايرادات جدي به داوران و نحوه قضاوت آنها مطرح كردند. اما با تمام فراز و فرودها؛ فيلم سينمايي جرم و جدايي نادر از سيمين به‌عنوان بهترين فيلم‌ها؛ بيشترين جوايز را بردند.
همچنين فيلم جدايي نادر از سيمين از جشنواره فيلم برلين 3 خرس را براي ايران به ارمغان آورد و به‌عنوان بهترين فيلم شصت و يكيمن دوره جشنوراه فيلم برلين معرفي شد.
در اسفندماه نيز دوباره بحث كانون كارگردانان مطرح شد و اين كانون كه در يك جلسه راي بر تغيير شواري مركزي داده بود؛ تصميم گرفت تا انتخابات مجدد را برگزار كند.
همچنين فعاليت شوراي صنفي جديد با حمايت عليرضا سجادپور در اتحاديه تهيه‌كنندگان آغاز شد و اين شورا پس از سال‌ها از خانه سينما خارج شد.
جواد شمقدري نيز در مراسم تقدير از داوران جشنواره فيلم فجر خانه سينما را غيرقانوني خواند. امري كه باعث شد تا اعضاي خانه سينما؛ كميته‌اي را براي بررسي وضعيت و عملكرد معاونت سينمايي تشكيل دهند.

توليد در سال 89؛هزينه‌ي زياد در ساخت، فيلم‌سوزي در اكران
يكي از ويژگي‌هاي سال 89 در سينماي ايران؛ صرف هزينه‌هاي زياد در بدنه‌ي توليد بود. هزينه‌هايي كه براي اولين بار انجام مي‌گرفت. پرهزينه‌ترين فيلم سال 89 ملك سليمان ساخته شهريار بحراني بود كه با 5 ميليارد تومان ساخته شد و در زمان اكران به فروش معادل يك ميليارد و 720 ميليون تومان رسيد. فيلم‌هاي پوپك و مش‌ماشاالله و پسر آدم دختر حوا با رقم فروش 980 ميليون تومان، افراطي‌ها با 820 ميليون تومان و سن‌ پطرزبورگ با 765 ميليون تومان پرفروش‌ترين فيلم‌هاي سال 89 بودند.
كودك و فرشته با دو ميليون تومان، فرود در غربت با 3 ميليون تومان و موج سوم با 6 ميليون تومان نيز به‌عنوان كم‌فروش‌ترين فيلم‌ها معرفي شدند.
سينماي 89 در بخش اكران را شايد بتوان سال نمايش فيلم‌هاي رفع توقيفي دانست. جواد شمقدري(معاون سينمايي) در اين سال؛ با اكران 15 فيلم كه پيش از اين به‌دلايل مختلف توقيف بودند؛ موافقت كرد. فيلم‌هايي همچون آتشكار، عصر جمعه، مقلد شيطان در اين گروه بودند.
از لحاظ گونه‌ي سينمايي نيز از ميان 62 فيلم اكران شده در سال 89، 29 فيلم در ژانر ملودرام، 18 فيلم در ژانر كمدي، 5 فيلم در ژانر كودك 4 فيلم در ژانر دفاع مقدس، 3 فيلم در ژانر پليسي، 2 فيلم در ژانر تاريخي و يك فيلم در ژانر وحشت اكران شدند. علاوه بر اين 62 فيلم يك فيلم مستند(و آسمان آبي)، دو فيلم قديمي ايراني(مادر و هامون) و يك فيلم خارجي(يتيم خانه) نيز اكران شدند.
در اسفند ماه سال 89 مهري وداديان پس از يك دوره طولاني بيماري درگذشت و جامعه‌ي سينمايي را تنها گذاشت.

هیچ نظری موجود نیست: